24-01-2021

The courage to face the flames - Het herstellende effect van je-zelf herpositioneren

Cathy

Een fijne opwarmer om een groepssessie mee te starten rond de jaarwisseling is de vraag: 'wie of wat laat ik achter in het voorbije jaar? Wie of wat neem ik mee?' Het antwoord vaak complexer dan de eenvoud van de vraag. Nog meer als je het antwoord ook gaat ervaren in een of andere opstellingsvorm met woorden op papier, symbolen of representanten.

Wanneer de persoon die je wenst achter te laten iemand uit je gezin van herkomst is, voel je de zwaarte. Loyaliteit is een raar beestje. Als je je gemis niet in rekening brengt, dan voelt loslaten een beetje als verraad, niet in het minst aan je eigen kindstuk. Als je op 1 of andere manier niet kreeg waar je recht op had, blijft deze existentiële leegte een kracht die je in vreemde bochten kan doen kronkelen.

"Family pathology roles from generation to generation like a fire in the woods and takes down everything until one person has the courage to face the flames. That person brings peace to their ancestors and spares the children that follow (Terry Real, personal comment, studiedag 2019)."

Kelly

"Wanneer neem je nu eindelijk eens afstand?" op eerder gebiedende dan vragende wijze sprak Cathy tijdens een groepssessie deze zin uit naar mij. Het deed me duizelen. De volwassene in mij wist maar al te goed dat ze gelijk had. Mijn kindstuk waar ik dan nog niet zo'n voeling mee had, deed mijn maag ineen krimpen. Totaal niet bewust van die gewaarwording maakte het me gewoon ambetant en in de war.

Me herpositioneren t.o.v. mijn gezin van herkomst, het was me een huzarenstuk. Twijfel en angst deden met telkens opnieuw terug dichter gaan staan, in 'vertrouwde' positie. Toch voelde ik ook wel ergens hoe ik telkens weer over mijn grens ging. Ik werd me meer en meer bewust van de groter wordende afkeer. Ik werd er letterlijk kotsmisselijk van. Een verplicht nummertje in hun nabijheid vergde fysiek en mentaal enkele dagen opkrikwerk. Dit telkens opnieuw voelen, zorgde ervoor dat fysiek afstand nemen op den duur minder moeilijk werd. Ik negeerde hun vaak verwijtende berichten. Ik liet de deurbel rinkelen. Ik gaf geen gehoor. De storm aan mijn binnenkant hielp me om fysiek de radiostilte te bewaren en beter te voelen waar ik stond.

Cathy

Je blik richten naar de volgende generatie kan je de kracht geven die het herstellen van fundamentele kwetsuren van je vraagt. Het kind in ons dat uit evenwicht is gebracht of in disbalans opgroeide, blijft ons als volwassene parten spelen in disfunctionele patronen. Je loyaliteitsenergie richten op de toekomstige generatie helpt je het gemis te doorworstelen.

Zo is er de vader die sinds de geboorte van zijn zoon zijn trauma niet meer in bedwang kon houden. De bovenlaag is er eentje van veel symptomen en op momenten moeilijk te controleren pathologie, van alcoholmisbruik tot katatone dissociatieve momenten. In de vele wandelgesprekken dit voorjaar lukte het hem enkel met me te praten als we naast elkaar of hij voor mij wandelde. Ik herinner me de mengeling van kracht en angst toen hij vertelde dat hij dan toch naar de politie was gestapt, de feiten net niet verjaard, totaal verrast een luisterend oor te krijgen daar. En dan weer de angst, want het systeem sloot zich. Zussen namen afstand. Moeder postte niet mis te verstane klaagzangen op facebook. In de videogesprekken was het treffend hoe de angst plaats kon maken voor zotte stoeipartijen als de zoon van 3 de kamer binnen stormde om met zijn stokpaard voor de camera te huppelen. De pijn van niets te horen toen hij jarig was, brak hem. Hij koos ervoor om definitief te breken met zijn gezin van herkomst. Vorige week kreeg ik een trotse mail, hij had promotie gekregen op zijn werk. Van herstel gesproken!

Letterlijk afstand nemen is de eerste stap om ook emotioneel van op een afstand waar te nemen, leerde ik van 1 van mijn eerste supervisoren.

Kelly

Emotioneel afstand nemen was voor mij een werk van lange adem. Loyaliteit is een raar maar venijnig beestje. Loyaliteit voedde mijn schuldgevoel. De afkeurende blikken in het dorp van mijn ouders en de berichten die ze me stuurden, deden dat schuldgevoel extra opflakkeren. Dat ze het niet begrepen, kon ik hen niet kwalijk nemen. Jaren stapte ik mee in een patroon, een illusie van hoe de ideale familie er uit zou moeten zien. Alles stelde ik in het werk om iedereen tevreden te stellen, om graag gezien te zijn. Ik dacht dat als mijn therapie me zaken uit het verleden hielp plaatsten zo ok het herstel in de familierelaties mogelijk zou zijn. Ik voelde het tegenovergestelde gebeuren. De gevoelde afstand werd groter, het schuldgevoel knaagde, het besef deed zeer. Ik leerde dat herstel van relaties niet altijd mogelijk is.

Me werkelijk herpositioneren was een lang proces. Het kostte me vooral tijd en moeite om die kleine ik in mij gerust te stellen. Die kleine ik wou immers nog steeds erkenning, wenste nog altijd gehoord te worden. Het hielp me me te laten omringen door mensen die me dierbaar zijn. Maar het gemis neemt het nooit helemaal weg.

Het is als een rouwproces. Ik moest opnieuw door een stuk eenzaamheid. Wanneer je in de fase van aanvaarding komt en stopt met strijden, dan pas kan je opnieuw ademen. Dan kan je weer vrij in je lijf gaan zitten. Aanvaarding kwam er van zodra ik tegen het kind in mij kon zeggen 't is ok, laat maar los, ik ben hier'.

Ik merk dat mensen vaak in (familie)patronen blijven vastzitten. Als ik rond me zie hoe een aanwezige familie toch zo afwezig kan voelen, doet dat ook mij pijn. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik daar nee heb tegen kunnen zeggen, met vallen en opstaan. Therapie zette me op diverse manieren in beweging, weg van destructie, dichter bij mezelf, weg van het gezin waarin ik opgroeide, dichter bij veel geliefde anderen.